Tadeusz Jan Żmudziński

dziennikarz, redaktor

To postać nietypowa w tej publikacji. Udało się o nim zebrać niewiele informacji. W latach 30. był dziennikarzem oraz redaktorem kilku pism („Kolce”, „Grom Mazowsza” i „Grom Rembertowa i okolic”) oraz autorem opracowań monograficznych i wspomnieniowych.

O jego obecności tutaj decyduje fakt, że w roku 1933 na zlecenie ówczesnych władz lokalnych napisał monografię: Piaseczno miasto królewskie i narodowe. To jak dotąd jedyne obszerne opracowanie losów naszego miasta i okolic.

Czterysta stron książki dzieli się na dwie, niemal równe, części. Pierwsza opisuje lata 1429-1918, a druga pierwsze piętnastolecie II Rzeczpospolitej. Już te proporcje mogą rodzić pewne zarzuty, krytycy wskazują także na wręcz egzaltowane pochwały pod adresem włodarzy miasta oraz nieścisłości. Jednak w warstwie faktograficznej autor dostarcza wielu cennych materiałów. Przytaczane dokumenty i dane, tworzące gros treści, wbrew pozorom nie są nużące. Pozwalają odtworzyć i zrozumieć losy Piaseczna.

Odbijają się w nich prawo i bezprawie, wielkie wydarzenia: pożary, wojny, zarazy oraz postacie mieszkańców sprzed wieków. Widać wpływ bliskości Warszawy. Oscylowanie między marginalizacją a szansami, jakie daje rola zaplecza stolicy – najtrudniejszy okres dla Piaseczna i okolic, zabory, kończy rozbudowa łączności kolejowej i przyjmowanie funkcji letniska dla warszawiaków, co procentuje do dziś. Bardzo interesujący jest obraz pierwszych lat po odzyskaniu niepodległości. Zapiski o trudnościach uświadamiają nam ogrom zniszczeń po I wojnie. A przecież w tym samym czasie mieszkańcy nieśli materialną pomoc Wojsku Polskiemu, powstańcom na Śląsku. Nie odmawiali także daniny krwi i życia – od powstań 1830 i 1863 roku, po wojnę z sowietami w 1920 roku.

Reprint monografi i Żmudzińskiego wydano w 2004.